Usabal

Gaurkotasun Buletina Data: 09-10-2015




Horrela funtzionatzen dute mitokondriek

Horrela funtzionatzen dute mitokondriek

ITURRIA: Sportlife
Badakizu nola bihurtzen den elikagaien energia gure gorputza mugiarazten duen energia? Mitocondriek prozesu honen arduradunak dira eta hemen kontatzen dizugu nola lan egiten duten.

Gure gorputzak elikagaien energia kimikoa eta oxigenoa mugimendurako eta gorputzaren funtzionamendu zuzenerako energia mekanikoan eta berotzeko energia termikoan eraldatzen dituzten makinak dira. Energia konbertsio edo katabolismo hau mitocondrietan gertatzen da, hauek koipea, glukosa eta elikagaietako proteinak, aireko oxigenoarekin batera, ATP-ean eraldatzen ditu, oso molekula energetikoan.

1. Glucolisia
Glukosa degradatzen hasten da zelularen zitoplasman (glucólisia), mitocondrien kanpoaldean, azido pirúvico bihurtuz eta ATP-a sortuz. 2 ATP produzitzen dira beranduago erabiltzeko biltegiratzen direnak.
Zer da ATP-a? Adenosina trifosfatoa, organismo bizidun guztiek erreakzio kimikoetan energia emateko erabilitako molekula bat da.
Gantz-azidoek ß-oxidazioa jasaten dute eta glicerola bide glukolitikora pasatzen da. Oxigenoaren aurrean azido pirubikoa Krebs zikloan sartzen da,
mitokondriaren barnean, ATP gehiago produzitzen duen tokian. Oxigeno gutxi badago azido laktiko bihurtzen da nekea sortuz.

Karnitinak mitokondriaren mintzean zehar pasatzea baimentzen die gantz-azidoei.

2. Krebs zikloa
Hemen erreakzio kimiko  segida sortzen da, zelula aerobiko guztietan arnasketa zelularraren parte dena. Zikloaren emaitza, energia kimikoaren eraketa da.

3.Elektroi-garraioa
Katabolismo zelularraren erreakzioek elektroiak sortzen dituzte eta elektroi-garraio katean zehar ATP-a ere sortzen da, ura eta oxigenoa produzitzeaz gain.

BAZENEKIEN?
  • Koipeak errez gramo bakoitzeko 9,5 Kcal lortzen dira ,gluzidoetako berriz, gramoko 4,2 Kcal ateratzen ditu, erdia baino gutxiago.
  • Energia lortzeko proteinak erretzea, ez hain ohiko zerbaitek karbohidratoen antzeko balantzea eskaintzen du: 4,1 Kcal/ gramo, gramo bakoitzak 5,6 Kcal ematen baditu ere,  1,5 Kcal behar baititu bere digestiorako.
  • Alkoholak kaloria asko ematen ditu, gramoko 7 Kcal karbohidratoen bikoitza.
  • Mitocondria guztiak amaren herentziatik datoz obuluan zehar. Espermatozoideak ez du mitocondriarik ematen.
  • Egunero erretzen duzun energia-kantitatea handitzea era errazena, ariketa fisikoaren bidez giharra irabaztea da. Zenbat eta muskulu gehiago izan, mitocondria aktibo gehiago egongo da zure gorputzean, erregai metabolikoarem egarri.
  • Kontsumo metaboliko basala, zure bizi-funtzioak burutzeko behar duzun energia
  • zuk borondatez eguneko mugimenduarekin eta ariketa fisikoarekin egin dezakezun gastua baino zenbaki altuagoa da.
  • Ariketa anaerobikoaz sortzen den azido laktikoa neutraliza daiteke bikarbonatoarekin eta fosfatoarekin, baina bere fama txarra kontraesanez, zure gorputzak energia produzitzeko erabiltzen du, ATP-a azkenik produzitzen duen arnas kateko erregai bat izanik. 
  • Mitokondrien mintza zeharkatzeko gantz-azidoek garraiagailu bat behar dute: karnitina ospetsua, gantza galtzen laguntzeko nutrizio-gehigarri anitzetan azaltzen dena. 
  • 30 urtetik aurrera kontsumo kaloriko basalaren %2-3 inguru galtzen da bizitza-hamarkada bakoitzeko.

Gehiago itzuli